نقد فیلم

الفبای آفريقا ـ عباس کيارستمی
خلاصه داستان فيلم
صندوق بين المللی توسعه کشاورزی سازمان ملل ( International Fund for Agricultural Development or IFAD ) از کيارستمی می خواهد فيلمی درباره وضعيت کودکان يتيم اوگاندايی و تلاش های سازمان « فعاليت بانوان اوگاندا برای نگهداری ايتام » (Uganda Women’s Effort to Save Orphans or UWESO ) برای رسيدگی به آنها بسازد. وی با يک دوربين دستی ديجيتال بار سفر می بندد و از همان فرودگاه فيلمبرداری می کند تا پرواز بازگشت.
* * *
درباره فيلم
اگر دلتان را صابون زده ايد که فيلمی ببينيد به معنای متعارف ( يا نا متعارف ) سينمايی، و در ذهنتان از گذشته های دور تا امروز، مسافر، نان و کوچه، ... ، خانه دوست کجاست؟، زير درختان زيتون و طعم گيلاس ( باد ما را خواهد برد که هنوز اکران عمومی نشده است ) را مرور می کنيد، خدمتتان عارضم که بی خود صابون حرام نکنيد که خبری نيست. الفبای آفريقا با مهربانه ترين نگاه و تعبير، يک فيلم يادگاری ضعيف خانوادگی است که اگر نام کيارستمی را يدک نمی کشيد محال بود همين چند خط را هم حرامش کنم.
دو يادداشت به بهانه فيلم
1
دين افيون توده هاست. اين جمله جنجالی کارل مارکس را کمتر کسی است که نشنيده باشد. يکی از تم های مطرح در الفبای آفريقا، آمار فزاينده تعداد کودکان يتيم بجا مانده از مرگ و مير بی محابای ناشی از ايدز و مخالفت مقامات کليسای کاتوليک است با استفاده از وسايل پيشگيری از بارداری، که معتقدند بدين ترتيب بی بند و باری و فساد گسترش می يابد. البته راه حل ديگری را پيشنهاد می کنند: آقا پسرها و خانم دخترها! باکره بمانيد. به همين راحتی. نمی دانم چرا ياد عبارت « حالا حکايت ماست » عمران صلاحی افتادم.
2
جهانی فکر کنيم، منطقه ای عمل کنيم ( Think Global, Act Local ). شعار سازمان ملل است که تا به حال حتماً شنيده ايد. اما اين شعار در واقع برعکس است ( ياد نقد مارکس افتادم بر تز هگل مبنی بر تقدم ايده بر عمل ). يعنی کسی جهانی فکر می کند ( می تواند فکر کند ) که منطقه ای عمل کرده باشد ( کند ) و از همين روست که آثار کاملاً مبتنی بر جغرافيا و تاريخ کيارستمی، خصلتی جهانی می يابد. درست برعکس فرايند توليد الفبای آفريقا که اول فکر جهانی است بعد عمل منطقه ای.
* * *
مشخصات کامل فيلم
گفتگو با عباس کيارستمی درباره فيلم